Bản thân các nhà phê bình cũng phải đọc tác phẩm nhiều lần và có cách hiểu của riêng họ trước khi đưa ra nhận xét, đánh giá. Những tác phẩm như vậy đã bị cấm lưu hành và bị kiểm duyệt nhiều lần trong lịch sử nhân loại với lý do rất rõ ràng như E. Sẽ là võ đoán chứ không phải biện chứng nếu với mỗi vấn đề quan trọng được nhận diện và phân tích, nó đều khẳng định hoặc cố gắng chứng minh tính đúng đắn hay sai lầm của bất cứ quan điểm nào.
Có thể, chúng ta không đưa ra được một cách hệ thống những kiến thức đã thu nhận được từ các cuốn sách khác và từ cuộc sống nhưng chúng ta lại so sánh các nhận định và kết luận của một tác giả với những gì ta đã biết từ nhiều nguồn khác nhau. Có một câu nói cổ khuyên ta hãy đọc những ẩn ý đằng sau con chữ để hiểu hết những gì sách muốn nói. Trong lĩnh vực khoa học, có thể phân biệt rõ điều này qua sự khác nhau giữa những chứng cớ nêu lên bằng phương pháp lập luận và những chứng cớ được tạo ra qua thí nghiệm.
Nhưng tất cả chúng ta đều có thể học cách đọc hiệu quả hơn, để hiểu biết hơn bằng chính nỗ lực của bản thân. KHOANH TRÒN NHỮNG TỪ HAY CỤM TỪ QUAN TRỌNG: Cách này tương tự như cách gạch dưới. Lịch sử gắn chặt với sự kiện theo cách khác với thơ.
Hãy thực hành kỹ năng này với một vài cuốn tiểu thuyết mà bạn đã đọc. Với lối suy nghĩ có thể gộp hai bước làm một, họ đọc tất cả mọi thứ với cùng một nhịp độ rất chậm hoặc rất nhanh. Nếu không thì có thể tác giả đã nêu ra trong phần giới thiệu đầu sách.
Quyết định hay lựa chọn đều phải được đưa ra ngay, không có thời gian cho nhân vật suy nghĩ, cân nhắc hậu quả. How to read a book (Đọc sách như một nghệ thuật) của hai tác giả Mortimer J. Ví dụ, sau khi đọc hết Phần 2 cuốn sách này, nếu bạn nhất trí rằng rất đáng bỏ sức ra để đọc phân tích và chấp nhận coi các quy tắc đọc như một công cụ trợ giúp mục đích đó thì bạn phải bắt đầu đọc theo cách mà chúng tôi miêu tả.
Bản thân nhiều nhà khoa học xã hội tự ý thức được khó khăn này. Do việc phải biết cấu trúc của một cuốn sách hết sức cần thiết nên chúng ta có quy tắc đọc sách thứ hai và thứ ba. Đức tin, đối với những ai có lòng tin, là sự chắc chắn nhất của kiến thức chứ không phải là một ý kiến mang tính thăm dò.
Khi đó, tất cả những gì bạn phải làm chỉ là đọc tiêu đề sách. Nhiều vở kịch của Shakespeare đòi hỏi người đọc phải có sự suy đoán như trên. Chúng có thể chỉ là tập hợp những câu nêu chi tiết dẫn chứng hoặc thuật lại cách thức thu thập dẫn chứng.
Mỗi cuốn sách là một nét khác biệt với từng độc giả nên không có gì ngạc nhiên khi mỗi độc giả thể hiện nhận định về tính chỉnh thể của sách một cách khác nhau. Bên cạnh hai loại câu hỏi trên, có những câu hỏi về sự cần thiết và tính ngẫu nhiên; về vật chất và phi vật chất; vật lý và phi vật lý, tự do và không xác định; về năng lực của trí tuệ con người; bản chất và mức độ kiến thức của nhân loại; về sự tự do của ý chí. Điều này khiến cho triết học hiện đại rất khó đọc đối với các độc giả không chuyên.
Descartes là một nhà toán học vĩ đại và cũng là một nhà triết học đáng kính. Một giả thuyết không thể được xem là đúng nếu nó không chịu được thử thách của các cuộc tranh luận công khai. Sai lầm đầu tiên là không chịu chấp nhận, dù chỉ là tạm thời, rằng các tín điều vốn là các nguyên tắc đầu tiên của tác giả.
Chúng ta đã thấy lịch sử là sự trộn lẫn giữa hư cấu và khoa học như thế nào và chúng ta phải đọc lịch sử với nhận thức đó trong đầu ra sao. Khi giỏi như một chuyên gia thì cả hai việc đều rất thú vị, hài hoà. Tuy nhiên, việc này không phải lúc nào cũng dễ dàng.